20 Yanvar və hakimiyyət (müsahibə)

Axşamdan xeyli keçmiş, məsciddə şeyx həzrətləri və onun ətrafındakıların hüzurunda, başqa məsələrlə yanaşı, kor rus əlilinin necə dəfn etdiyimizi, habelə bu imkansız ailəyə maddi-mənəvi kömək göstərməyin zəruriliyi barəsində razılığa gəldikdə, hamı dərindən mütəəssir olaraq, mərhumun ruhuna dualar oxudu. Hacı Allahşükür Paşazadə dərin kədər içində fikirli-fikirli dedi: “Amma bizi islam təməlçiliyindən günahlandırırlar... İlahi, millətimizi şər-böhtandan qoru, onun nəcibliyini, böyüklüyünü hifz et, pak dinimizə, xeyirxah əməllərimizə, xoş niyyətimizə özün qüvvət ver Amin.

Yadımdadır, rəsmi bir yığıncaqda 20 Yanvar hadisələrini faciə adlandırdıqda, vəzifə sahiblərindən biri aşkar əsəbiliklə bildirdi: “Bəlkə bu sözü heç işlətməyək...” Mən boğuq və kədərli səslə sakitcə cavab verdim: “Bəs anaların fəryadını ərşə dirəyən, körpə balaları yetim qoyan, bacıları qardaşsız edən, nişanlı qızlara qara paltar geyindirən o məşum şənbə gecəsini necə adlandıraq?.. Doğrudanmı biz bu qədər...” İnsafən hamı başını aşağı salıb susdu və mən oranı tərk etdim.

- Sizcə, Qanlı Yanvar hadisələri qaçılmaz və labüd idi, yoxsa bunun qarşısını almaq olardı?

- Tarix və onda baş verən prosesləri təhlil edərkən, qədim yunanların “düşüncə tərzi cəzalandırıla bilməz” fikri unudulmamaqla yanaşı, eyni zamanda “elə etsəydilər belə olardı” ehtimalları da həqiqət sayıla bilməz.

Bu mənada həm o günlər, həm də sonralar müxtəlif formalarda səslənmiş “özümüzü bir qədər təmkinli aparsaydıq, faciə baş verməzdi” mövqeyi, ictimai-siasi cəhətdən səhv mənəvi-əxlaqi dəyərlər baxımından isə qəbul edilməzdir. Diktatura kimi hakimiyyət, təkpartiyalı siyasi quruluş, bir nəfərin son sözünün həlledici olduğu bir cəmiyyətdə qarəzkarlıqla düşünülüb və amansızlıqla həyata keçirilmiş yanvar qırğını, fikrimizcə qaçılmaz idi. Ölkənin başqa ərazilərində və müxtəlif millətlərin imperiya ağalığına qarşı müstəqillik ideyalarının baş qaldırdığı bir vaxtda, Mərkəzə qarşı mübarizənin ön sıralarında gedən Azərbaycan xalqına divan tutulması, yaranmış konkret tarixi şəraitin məntiqli nəticəsi idi.

İtkilərimiz və yaşadıqlarımız faciənin ağırlığına baxmayaraq, biz milli tariximizin bu mübariz səhifəsi ilə fəxr etməli, heç vaxt unutmamalıyıq ki, azadlıq və istiqlal ideyaları həmişə qurbanlar tələb etmişdir, çünki: “Torpaq uğrunda ölən varsa Vətəndir”. Keçmiş imperiyanın tədricən öz nüfuzunu itirərək, çökdüyü bir vaxtda, ölkənin taleyini təəsüf ki, ağıl və düşüncə üzərində qurulmuş siyasət deyil, ilk növbədə güc və təhlükəsizlik orqanlarının diktə etdikləri ssenarilər idarə etmişdir. Bu özünü vaxtilə İspaniya, Cənubi Amerika və Afrika ölkələrinin timsalında bütün çılpaqlığı ilə göstərmişdir. Tarixdən isə yaxşı məlumdur ki, “nadan hakimiyyət-hakimiyyət deyil” və “tək adamın hakimiyyəti dövlət sayıla bilməz” (Sofokl).

- O çətin və unudulmaz günlərin şahidi kimi daha nələri demək istərdiniz?

- Doğrudur, sırf təsadüf yox, bəlkə də alın yazısı hökmüylə o proseslərin içərisində olan minlərlə adamlardan biri kimi Şəhid ola bilməsək də, lakin şahid olduq... Necə deyərlər:

Ölmək üçün hələ vaxt var, zaman var

Ölmək asan, Azad olsa bu Vətən.

Nə qədər ki, torpaqlarımız düşmən tapdağı altındadır; vahid və bölünməz Azərbaycan ideyası hayata keçirilməmişdir; milli ideolgiyamız tam formalaşmamışdır; cəmiyyətin sosial qütbləşməsi prosesinin gələcək nəticələri lazımınca dərk olunmamışdır; elm və təhsilin səviyyəsi aşağıdır; “daxili düşmən” axtarışları davam etməkədir; sivil iqtidar-müxalifət münasibətləri qurulmamışdır; rüşvətxorluq; korrupsiya; süründürməçilik; məmur özbaşnalığı halları aradan qaldırılmamışdır; insan haqq və hüquqları pozulmaqdadır; “hakimiyyətin əsl mənbəi xalqdır” və “Xalqın səsi haqqın-ədalətin səsidir” hikməti gündəlik həyat tərzi normasına çevrilməmişdir, milli adət-ənənələr, zaman sınağından çıxmış mənəvi-əxlaqi dəyərlər, xalqımıza məxsus mentalitetlər inteqrasiya-qloballaşma axarında tədricən əriyib simasızlaşmaq, sönükləşməkdədirsə, deməli başımız üzərində dolaşan müqəddəs Şəhid Ruhları narahatdır...

Şəhidlərimizin qanları bahasına əldə olunmuş istiqlal və azadlıq bayrağını daha da ucaltmaq üçün dövlətçilik prinsiplərinə sədaqət, vətəndaş həmrəyliyi əsasında demokratik dəyişikliklər yolu ilə irəliləmək müstəqil Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə siyasi nüfuzunu yüksəltmək hər birimizin şərəf-qeyrət borcudur.

Allah Şəhidlərimizə rəhmət eləsin. AMİN!

- AMİN! Qüdrət müəllim, vaxt tapıb bizimlə görüşdüyünüz üçün Sizə dərin minnətdarlığımızı bildiririk. Çox sağ olun.